شناسایی سنت های فرهنگی هزاره چهارم قبل از میلاد در آذربایجان غربی - وبلاگ طفره

به گزارش وبلاگ طفره، به نقل از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مهناز شریفی سرپرست هیئت باستان شناسی امروز شنبه 17 آبان، با اعلام این خبر گفت: تپه باستانی گردآشوان در جناح غربی روستایی با همین نام، از توابع شهرستان پیرانشهر در میان بافت مسکونی روستای گردآشوان قرار گرفته، به گونه ای که بعضی از خانه های اهالی روستا، بخش هایی از عرصه و حریم آن را تخریب نموده است.

او اضافه کرد: گردآشوان تپه ای مرتفع با 5,9 متر ارتفاع است که کاوش فصل دوم در آن تا رسیدن به خاک بکر ادامه دارد.

شریفی مطرح نمود: این تپه دارای چهار فاز معماری و متعلق به هزاره چهارم ق.م است که درمطالعات شمال غرب، تا امروز گاه نگاری جنوب دریاچه ارومیه مورد توجه بوده اما کاوش های جدید در حوزه زاب موجب تکمیل دانسته ها و گاه نگاری منطقه شده است.

او بیان نمود: کاوش های حوزه زاب در محوطه گردآشوان، در راستای شناخت توالی فرهنگی انجام شد. به منظور معین کردن گاه نگاری منطقه، در این کاوش کوشش شد فرایند شکل گیری عصر مس و سنگ جدید مطالعه گردد و با تطبیق یافته های فرهنگی منطقه با مناطق هم جوار، بخشی از پرسش های اساسی پاسخ داده گردد.

سرپرست هیئت باستان شناسی نتایج به دست آمده را نشانگر سنت سفالین کاهرو در محوطه گردآشوان و فرهنگ غنی و تعاملات فرامنطقه ای از دوره مس و سنگ در حوزهزاب دانست و اظهار کرد: کاوش های تپه گردآشوان منجر به شناسایی سنت های فرهنگی هزاره چهارم قبل از میلاد شد.

او گفت: این تپه با توجه به 9 متر ضخامت و چهار فاز معماری اهمیت ویژه ای دارد به طوری که مشابه آن از نظر حجم انباشت و ارتفاع از این دوره تاریخی در هیچ نقطه ای از ایران تا کنون گزارش نشده است.

شریفی اضافه کرد: در این تپه بقایای حصار قابل شناسایی است که به نظر می رسد به منظور جلوگیری از هجوم اقوام کوراارسی از قفقاز به دور تپه کشیده شده که در نوع خود بی نظیر است.

او توضیح داد: در این محوطه ساختارهای معماری جالب توجهی شناسایی شد که به نظر می رسد سازندگان این ساختار از قرار دادن یک در میان رج های خشتی با رنگ های متفاوت به نوعی قصد تزئین نمای آن را داشته اند، البته دور از ذهن نیست که با توجه به نوع بافت و کانتکس هایی با رنگ قهوه ای و خشت هایی به رنگ کرم رنگ و تمایز آن ها در میزان استحکام و احتمالاً میزان مقاومت آن ها در برابر رطوبت، شاهد نوعی استحکام بخشی در ایجاد دیوارها نیز باشیم.

سرپرست هیئت باستان شناسی اظهار کرد: با توجه به گاه نگاری های اجرا شده و همچنین آنالیز و مطالعه سفال های خارج از مرزهای سیاسی امروز ایران معین شد که این سفال ها تماماٌ به دوران مثل سنگ جدید متعلق بوده است.

او با بیان اینکه ابزارهای سنگی در این تپه یافت شده که در بین آن ها می توان میکرولیت های ابسیدینی را نیز مشاهده کرد که در بسیاری از موارد در بخش های حاوی خاکستر و زغال به دست آمده اند، اضافه کرد: در این میان ابزارهایی بسیار ریز و نازک به چشم می خورد که به نظر می رسد که از آن به عنوان دندانه های شاخی شکل استفاده شده است.

شریفی با اشاره به اشیای شمارشی یافت شده در این محوطه که نشانگر توجه ساکنان به مسایل مالی بوده، اعلام نمود: تدفین های خمره ای در این محوطه در عصر مس و سنگ جدید، صرفا در گردآشوان اجرا شده و از دیگر نقاط حوزه شمال غرب ایران گزارش نشده است.

او گفت: سفال های گردآشوان نشان دهنده وجود سنت های فرهنگی مشترک با محوطه های شمال غرب، آناتولی، قفقاز، بین النهرین و سوریه است، البته موقعیت گردآشوان که در مجاورت قفقاز، ترکیه و بین النهرین قرار گرفته در این زمینه بی تاثیر نبوده است.

سرپرست هیئت باستان شناسی مطرح نمود: پژوهش های حوزه رودخانه زاب نشان می دهد که این منطقه از نظر فرهنگی در هزاره چهارم و پنجم ق.م در حوزه نفوذ سنت پیزدلی و کاهرو حسنلو A VIII و در هزاره سوم در حوزه نفوذ سنت حسنعلی حسنلو VII قرار داشته که دامنه نفوذ آن ها گسترده بوده است.

او نتایج پژوهش در گردآشوان را نشان دهنده هم زیستی اجتماعات ساکنان با مناطق شمال غرب، شمال بین النهرین، قفقاز و آناتولی اظهار داشت که این امر باعث تشابهات فرهنگی شده است و وجود ابسیدین های گردآشوان با منشأ آناتولی بر این امر صحه می گذارد.

شریفی بیان نمود: در واقع شرایط جغرافیایی در طول تاریخ همیشه جهت تردد بوده و به نظر می رسد گردآشوان نقش میان راهی و ارتباطی داشته به طوری که در این حوزه، در طول هزاره چهارم فرهنگ مس و سنگ جدید دو (CFW 3) گسترش یافته و در اوایل هزاره سوم به دلیل گسترش فرهنگ کوراارس تحت تأثیر قرارگرفته و فرهنگ جدید جایگزین آن شده است.