سبزی دلال (دلار) چیست؟ - وبلاگ طفره

به گزارش وبلاگ طفره، اگر به نواحی شمال کشور سفر نموده باشید، احتمالا شیشه های کوچک سبزی دلار یا درار را در بازارهای محلی دیده اید که افراد بومی آن ها را درست نموده اند. سبزی دلار (یا درار) حاوی مجموعه ای از چند نوع سبزی بسیار معطر و محلی است که طی فرایندی به شکل بافتی یک دست، آبدار و البته نمکی و خوش مزه درآمده اند. دلار از گذشته های دور در سفره های رنگین مردم شمالی جای داشته است و امروزه به علت عطر و طعم منحصربه فرد، بسیاری از مسافران و گردشگر ها نیز به جمع علاقه مندان آن اضافه شده اند. با این توصیفات، در این مطلب تصمیم داریم بگوییم دلار چیست ، چگونه تهیه می گردد و دلار شمالی چه کاربردهایی دارد.

سبزی دلار چیست؟

سبزی شمالی دلار ، ترکیبی محبوب و بی نظیر از چند نوع گیاه بسیار معطر و خوش طعم است و در اصل به استان های گیلان و مازندران تعلق دارد. همین ابتدا این سوال پیش می آید که ترکیبات شگفت انگیز سبزی دلار چیست که این همه محبوبیت پیدا نموده است. این نمک سبزرنگ شمالی به طور معمول شامل مخلوطی از سبزیجات مختلف از قبیل نعناع، خالواش (کوتکوتو)، گشنیز (هیل)، جعفری، پونه کوهی (اوجی) و سوسنبر است که میزان نعناع و گشنیز آن به طور معمول از مواد دیگر بیشتر در نظر گرفته می گردد.

البته با توجه به هر منطقه و خصوصا سلیقه افراد، ترکیبات دلار می تواند اندکی متفاوت باشد؛ برای مثال، بعضی دوست دارند از چوچاق، سیر تازه یا برگ سیر، تره، شوید، بوانجیر، پنج انگوشته و حتی گلپر نیز در تهیه دلار استفاده نمایند. با اینکه بعضی از این سبزیجات را می توان در شهرهای دیگر ایران نیز پیدا کرد، اما حقیقتا نوع محلی منطقه ها شمالی، عطر و طعم قوی تری دارد و باعث جان بخشیدن به غذاها می گردد.

گفتنی است، سبزی دلار که می توان آن را به عنوان یکی از چاشنی های ساده اما فوق العاده مجذوب کننده سفره های شمالی دانست، نه تنها دارای مزه بی نظیری است، بلکه به سبب بهره مندی از سبزیجات ارزشمند، خواص بسیاری نیز برای سلامتی دارد. بدین ترتیب، باز هم می توان به ذوق و سلیقه شمالی ها در ابداع و تهیه خوراکی های خوشمزه و مقوی آفرین گفت.

کاربرد سبزی دلال چیست؟

اکنون که می دانیم سبزی دلار چیست ، وقت آن است که ببینیم در چه غذاهایی می توانیم از آن استفاده کنیم. دلال یا همان سبزی شور شمالی با بعضی خوراکی ها اعم از پیش غذاها و شماری از میوه ها قابل استفاده است و عطر و مزه تازه و دلپذیری در آن ها خلق کند. در بخش زیر، مهم ترین موارد استفاده و کاربرد سبزی دلال را نام می بریم:

کاربرد سبزی دلار با میوه ها

اولین کاربرد ویژه دلال، ترکیب آن با گوجه سبز یا آلوچه است. بیشتر مردم گوجه سبز یا انواع آلوهای ترش مزه را همراه با نمک می خورند؛ اما از گذشته های دور این طور مرسوم است که مردم محلی شمالی، گوجه سبزها را ابتدا با سنگی به خصوص و تمیز (مشته سنگ) در ظرفی سفالی به نام نمک یار می شنمایند و سپس آن را با دلار میل می نمایند. البته ضربه سنگ به قدری آرام است که فقط بخش گوشتی گوجه سبز را می شکافد و هسته سالم باقی می ماند. شاید باورتان نگردد، اما این شیوه ترکیب سبزی شمالی دلال با گوجه سبز های قرمز و سبز خردشده در نمک یار که در گویش محلی به آن آلوچه فشکن می گویند، مزه اش با خوردن ساده گوجه سبز، از زمین تا آسمان فرق دارد.

از دیگر میوه هایی که ترکیب آن با دلار فوق العاده می گردد، خیار است. البته علت منطقی پشت این ترکیب وجود دارد؛ خیار دارای طبع سرد است و دلار طبیعتی گرم دارد. از این رو، مصرف این دو ماده خوراکی با هم، ترکیب خوشمزه و البته مناسب تری را برای بدن می سازد. بعلاوه سبزی دلال را می توان با انواع دیگری از میوه ها به ویژه مرکبات میل کرد. برای نمونه، می توانیم به مصرف دلار با پرتقال، نارنگی و گریپ فروت اشاره کنیم. علاوه بر آن، میوه های کیوی و سیب را می توان با قدری دلار میل کرد و از تجربه مزه های تازه لذت برد.

کاربرد دلار با غذاها و مواد غذایی

اگر به رستوران های شمالی رفته باشید، احتمالا دیده اید که در کنار کباب ترش یا هر غذای محلی دیگری، سینی کوچکی حاوی گردو، خیار، ترشی سیر، باقلا، خاویار شور ماهی سفید و دلار سرو می گردد. در حقیقت، مصرف دلار فقط با میوه ها محبوب نیست و این سبزی نمکی، همراه با غذاها و پیش غذاها نیز سرو می گردد.

از این رو، یکی دیگر از کاربردهای دلار که بین بیشتر مردم نیز رایج است، ترکیب بی نظیر آن با ماست یا ماست و خیار است. از طرفی، می توان دلار را با دوغ نیز مصرف کرد. در حقیقت، سبزی و نمک موجود در دلال باعث می گردد تا مزه ماست و دوغ بهتر گردد و احتیاجی به استفاده از نعناع خشک و دیگر چاشنی ها نباشد.

بعلاوه، شما می توانید با کمی ذوق و البته رعایت اعتدال، دلار را با سس مایونز ترکیب کنید و آن را در بعضی از سالادها مانند سالاد کاهو و کلم بریزید؛ البته مصرف کاهو همراه با دلال نیز هواداران خاص خودش را دارد. علاوه بر آن، استفاده از میزان اندکی دلار، طعم و مزه زیتون ساده و زیتون پرورده را ارتقاء می دهد و می تواند تنوع خوبی ایجاد کند.

طریقه درست کردن سبزی دلار

طرز تهیه سبزی دلار بسیار ساده است و شما می توانید به راحتی آن را در خانه تهیه کنید. البته همانطور که بالاتر اشاره نمودیم، برای درست کردن دلار احتیاج به چند نوع سبزی دارید که اگر میوه یا سبزی فروشی در دسترس شما نیست، می توانید آن ها را از سفارش آنلاین میوه وبلاگ طفره بخرید. به علاوه، اگر حوصله تهیه این سبزی را ندارید اما می خواهید طعم خوش آن را بچشید، می توانید این سبزی را به صورت کاملا آماده از میوه فروشی ها تهیه کنید.

حال اگر می خواهید خودتان این سبزی را تهیه کنید، مراحل زیر را پیش ببرید:

• مرحله اول: ابتدا ریشه و ساقه های بسیار زبر سبزی ها را جدا کنید و سپس با دقت آن ها را بشویید و خشک کنید.
• مرحله دوم: اکنون باید سبزی ها را به صورت بسیار ریز درآورید. در روش سنتی، سبزی ها را با آسیاب خانگی به قدری می سابند که برگ و ساقه سبزی به صورت یک دست و نرم در آید؛ شما می توانید برای این منظور از دستگاه خردکن نیز بهره ببرید.
• مرحله سوم: حال باید روی دلار میزانی نمک بپاشید تا طعم بهتری بگیرد و ماندگاری بیشتری پیدا کند. بعلاوه به خاطر داشته باشید که حتما دلال را در ظرف شیشه ای و در یخچال نگهداری کنید.

خواص سبزی دلار

دلال به سبب وجود انواعی از سبزیجات ارزشمند، دارای خواص بسیاری است که به حفظ سلامتی یاری می نمایند. در واقع، سبزی دلار حاوی ویتامین های مختلف، مواد معدنی و آنتی اکسیدان های بسیاری است که می توانند در تقویت سیستم ایمنی بدن، بهبود عمل هضم و کاهش التهابات نقش موثری داشته باشند. علاوه بر آن، به سبب داشتن عطر و طعم ویژه، دلار می تواند جهت افزایش اشتها برای کسانی که به خوردن وعده غذایی اصلی رغبتی ندارند، مفید واقع گردد. در ادامه، دقیق تر به خواص سبزی دلال اشاره می کنیم:

• جعفری: سرشار از ویتامین C و K است و منبع خوبی از آهن و فیبر محسوب می گردد. جعفری سیستم ایمنی بدن را تقویت می نماید و به کاهش فشار خون و کاهش خطر بیماری های قلبی یاری خواهد نمود.
• گشنیز (هیل): سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی متنوع است. از خواص گشنیز می توان به تسهیل عمل هضم غذا، کاهش نفخ، تنظیم قند خون و یاری به کاهش التهاب در بدن اشاره نمود.
• کوتکوتو (خالواش): این سبزی محلی غنی از ویتامین های A و C است؛ به عنوان ملین طبیعی عمل می نماید و در بهبود عملکرد معده نقش موثری دارد.
• نعناع: خنک نماینده و تسکین دهنده است؛ به طوریکه می تواند در کاهش اضطراب تاثیرگذار باشد. بعلاوه به کاهش دردهای معده و سردرد یاری می نماید و در خوشبو کردن دهان موثر است.
• سوسنبر: خواص ضدباکتری دارد، در تقویت سیستم ایمنی موثر است و به عنوان خنک نماینده طبیعی عمل می نماید.
• پونه کوهی: گیاهی معطر با خواص ضدالتهابی است؛ به تسهیل هضم غذا یاری می نماید و می تواند در کاهش استرس و اضطراب موثر باشد.
• چوچاق: غنی از ویتامین ها به خصوص ویتامین های A و C است و در بهبود روند هضم غذا نقش دارد.
• سیر: ضدباکتری و ضدویروس است و به تقویت سیستم ایمنی یاری موثری می نماید. بعلاوه باعث کاهش سطح کلسترول بد (LDL) می گردد و در تنظیم فشار خون موثر است.

مضرات سبزی دلار

با اینکه مجموعه سبزی های به کار رفته در دلار فواید غیرقابل انکاری دارند، اما باید به این نکته توجه کرد که مصرف زیاد دلال (مانند هر چیز دیگری) می تواند مسائلی را ایجاد کند. همان طور که می دانید، در دلار میزان قابل توجهی نمک وجود دارد؛ در حقیقت، سبزی شمالی دلال با نمک طعم بیشتری می گیرد و ماندگاری پیدا می نماید. از این رو، طبیعتا مصرف بیش از حد آن مضراتی دارد که در بخش زیر به آن ها اشاره می کنیم:

• افزایش فشار خون: مصرف زیاد نمک می تواند منجر به افزایش فشار خون و خطر بیماری های قلبی گردد.
• احتباس آب: مصرف افراطی نمک ممکن است باعث احتباس آب در بدن و نهایتا ورم گردد.
• مسائل کلیوی: مصرف زیاد نمک می تواند به آسیب کلیوی و مسائل مربوط به عملکرد کلیه ها منجر گردد.

از این رو، برای بهره مندی از خواص سبزی دلال بهتر است افرادی که دارای مسائل مرتبط با فشار خون یا کلیه هستند، حتما در مصرف آن اعتدال را رعایت نمایند یا میزان بسیار کمتری نمک در آن به کار ببرند.

دلار؛ سبزی شور شمالی

دانستیم سبزی دلال یکی از چاشنی های فوق العاده خوش عطر و خوشمزه شمالی است که امروزه نه تنها در گیلان و مازندران، بلکه در تمام نقاط ایران هواداران بسیاری پیدا نموده است. سبزی شمالی دلال کاربردهای بسیاری دارد؛ به طوریکه می توان آن را با ماست، دوغ، کاهو، زیتون و انواعی از میوه های دارای طبع سرد یا ترش مزه مانند گوجه سبز، پرتقال، کیوی و حتی خیار مصرف کرد.

دلار که از ترکیب سبزیجات تازه ای مانند گشنیز، کوتکوتو، جعفری و نعناع تهیه می گردد، علاوه بر خاصیت طعم دهندگی و افزایش اشتها، به علت وجود ویتامین ها و آنتی اکسیدان ها دارای فواید بسیاری برای بدن است. از این رو، اگر در پی ایجاد تنوع در رژیم غذایی خود هستید، سبزی دلار گزینه خوبی برای اضافه شدن به وعده های غذایی شماست.