ورود به دنیای زنان ورزشکار در فیلم جایی برای فرشته ها نیست - وبلاگ طفره

به گزارش وبلاگ طفره، جایی برای فرشته ها نیست یک مستند ورزشی است. مستندی که شکل گیری یک تیم، اعزامش به مسابقات و درنهایت رسیدن آن تیم به مقام سوم را تصویر می نماید.

پولاد امین| جایی برای فرشته ها نیست ساخته سام کلانتری پرجایزه ترین فیلم جشنواره سینما حقیقت بود. فیلمی سرحال و امیدوار درباره تیم ملی اسکیت هاکی دختران ایران و ماجرا هایی است که در زندگی شان دارند. امیدها، ترس ها، مسائل، سختی ها و البته رویا های یک گروه ورزشکار زن که هم باید بر مسائل ورزشی خود فایق آیند و هم بر محرومیت های ناشی از زن بودن شان.

سام کلانتری از این منظر، این فیلم یا هر فیلمی را که درباره زنان و دختران ایرانی ساخته گردد و بتواند توانمندی ها و قدرت و عملکردشان را در اجتماع به تصویر بکشد، اتفاق مهمی می داند. هر فیلمی که بتواند تریبونی باشد برای دیده شدن مسائل و توانمندی های زنان.

جایی برای فرشته ها نیست یک مستند ورزشی است. مستندی که شکل گیری یک تیم، اعزامش به مسابقات و درنهایت رسیدن آن تیم به مقام سوم را تصویر می نماید. نکته مهم اینکه کلانتری در فرایند روایت این قصه دغدغه اولین اش را پی گرفته و به نمایش مسائل و توانمندی های زنان فیلمش پرداخته است. اتفاقی که باعث شده این مسائل سازی ناکوک و جدای از کلیت فیلم جلوه نکند.

جایی برای فرشته ها نیست را به زودی اکران خواهید کرد؛ درست است؟

فیلم مستند با سینمای اکران تفاوت دارد که طبیعی هم است. به هر حال ما اگر بخواهیم اکران عمومی بگیریم؛ اکرانی مثل دیگر فیلم های داستانی شاید برای فیلم ما کمی سخت باشد. مانع اصلی ما این است، اما خوشبختانه بازخورد های خوبی که از جشنواره سینماحقیقت به این سو گرفتیم، کارمان را ساده تر از سابق نموده است؛ اما باز هم باید منتظر بمانیم تا ببینیم در این یک ماه آینده چه خواهد شد و خواهیم توانست فیلم را در گروه آزاد یا هنر و تجربه اکران کنیم یا نه.

جناب کلانتری؛ می دانیم که سینمای مستند در قیاس با سینمای داستانی، دغدغه محورتر است و به خصوص در فیلم های غیرسفارشی فیلمساز را موضوعی، داستانی، شخصیتی، چیزی باید تکانی بدهد تا فیلمساز سراغ ساخت آن برود. برای شما در ساخت جایی برای فرشته ها نیست آن نقطه شروع، آن لحظه تصمیم چه زمانی بود؟

من با یکی از بچه های تیم ملی اسکیت هاکی آشنا بودم و او هم مرا با بچه های این تیم آشنا کرد. این سرشروع آشنایی من با سرمربی تیم، کاوه صدیق بود وقتی که برای اولین بار در تمرینات شان حاضر شدم، به این نتیجه رسیدم که با توجه به کاراکتر ها و چالش هایشان این قابلیت را دارند که درباره شان فیلمی ساخته گردد.

فیلم به نظرتان جذابیتی داشت؟

هم جذابیت و هم چالش اصلی من این بود که ورزش اسکیت هاکی و ورزشکاران این رشته چندان برای مردم شناخته شده نبودند -که اگر چنین بود، کار من هم بسیار ساده تر می شد.

ظاهر و سر و شکل فیلم نشان می دهد که یک گروه حرفه ای پروپیمان پشت دوربین داشتید و فیلم به نظر کاملا طراحی شده و دکوپاژشده فیلمبرداری شده است. کل گروه پشت دوربین شش نفر بودیم.

همه کسانی که در فیلم می بینیم با کاراکتر های فیلم همراه هستند؛ مانع چندان بلندی سر راه این گروه نیست. حتی از نظر جنسیتی هم تمام مردان فیلم با این دختران همراه هستند و به رویاهاشان احترام می گذارند. فکر نمی کنید این باعث شده است که فرایند فیلم تا حدی تخت شده و از درام در فیلم خبر چندانی نباشد؟

نه واقعا همراه هستند؛ من اعتقادم در کارهایم این است که به عنوان مستندساز باید به حقیقت جریان و مستندبودن و واقعی بودن اتفاقات احترام بگذاریم. برای خود من هم یکی از اتفاقات جذاب فیلم این بود که ما خانواده و پدر و برادری را ندیدیم که با دختران فیلم همراه نباشند که می دانم اگر این اتفاق می افتاد قطعا از نظر دراماتیک به نفع فیلم می شد، اما من هم بنا به ذات مستندبودن فیلم سعی نکردم آن ها را به سویی دیگر برده و چنین موانع و چالش هایی را سر راه قهرمانان فیلم ایجاد کنم.

بر طبق همین موضوع یکی از دوستان قبل از شروع این مصاحبه از من خواست که بپرسم از نظر شما چالشی که این دختران باید در طی فرایند فیلم طی می کردند، چه بوده؟

در این فیلم سعی کردیم ورزش و رقابت و اسکیت هاکی بهانه ای گردد برای ورود به زندگی این دختران تا از این طریق به مسائل و مضامینی دیگر ورود کنیم؛ اما از نظر داستانی بزرگ ترین چالش این تیم یکی پول بود، تا بتوانند به آن تورنمنت اعزام شوند، که اگر دقت نموده باشید، حتی این را هم سعی نکردیم چندان در فیلم باز کنیم، به خاطر اینکه خود آن موضوع می توانست موضوع یک فیلم کامل دیگری باشد: یکی بود یکی نبود، یک گروهی بود که هیچ پولی نداشتند، اما با کمپین های مختلف توانستند پول مورد احتیاج را برای اعزام به خارج (یا هر هدف دیگری) به دست آورند و فیلم هم می توانست با رفتن شان تمام گردد.

اما در پاسخ پرسش شما، واقعا نمی دانم پیروز شده ایم یا نه (و شاید هم این یکی از نقاط ضعف فیلم باشد)، اما یکی از اهداف من در این فیلم این بود که از هر کدام از کاراکتر های اصلی یک نقطه ای را گرفته و به آن بپردازیم؛ مثلا یکی همسر همراهی دارد، یکی پدر و مادری که با اینکه با این ورزش و سفر دخترشان مخالفند، اما به خواسته ها و رویا های دخترشان احترام می گذارند یا مربی که قبلا خودش دردی کشیده و سختی هایی داشته و حالا نمی خواهد بچه های تیمش دوباره به آن سختی ها بیفتند.

من بیشتر هدفم پرداخت به این چیز ها بوده و از این نظر حق با شماست که آن مسأله چالش چندان مد نظر ما نبوده و اگر پرده گذاری فیلم را ببینید، متوجه می شوید که این کاری عامدانه بوده، شاید بتوان گفت: این هم یک نوع دیگری از روایت و داستان گویی است که ما در این فیلم داشته ایم.

قطعا.

فکر می کنم این روز ها خیلی قصه ها درباره سختی ها و چالش ها و سختی هایی که بانوان جامعه ما با آن مواجهند، گفته می گردد و در این شرایط ما خواسته ایم قصه زنان قدرتمند و امیدواری را بگوییم که با امید درنهایت به هدف شان می رسند و رویایشان را محقق می نمایند. شاید من آدم غرغرویی باشم، اما منفی باف نیستم و همواره نگاهی مثبت به اتفاقات آینده دارم. وگرنه خیلی راحت می توانستیم جایی برای فرشته ها نیست را با چند تغییر به فیلم محبوب جشنواره های مختلف خارجی تبدیل کنیم.

اگر از شما بپرسند جایی برای فرشته ها نیست چه نوع مستندی است؛ ورزشی، اجتماعی و... چه پاسخی می دهید؟

اینکه بگویم جایی برای فرشته ها نیست مستند ورزشی نیست، اشتباه است. به هر حال این فیلم در لایه تعیین رویی اش یک مستند ورزشی است. اما فکر می کنم اگر بگوییم این فیلم تلفیقی است از مستند ورزشی و اجتماعی یا ورزش در این مستند بهانه ای است برای ورود به لایه های دیگر زندگی زنان این کشور، شاید پاسخ بهتری باشد.