استراتژی تجارت گاز ایران زیر ذره بین، کویت؛ مقصدی که فراموش شد! - وبلاگ طفره

به گزارش وبلاگ طفره، چندی پیش بیژن زنگنه، وزیر نفت در حاشیه امضای تفاهمنامه با گازپروم روسیه، به نقدها درباره قرارداد فروش گاز به شرکت نروژی که قرار بود آن را به صورت ال. ان. جی صادر کند، اشاره نمود و گفت: نقدها مطرح شده دوستان را شنیدیم و آنالیز می کنیم.

این گفته وزیر نفت اگرچه شایان توجه است؛ ولی انتظار می رود با توجه به حساسیت مجلس شورای اسلامی که منجر به توقف این قرارداد شد، اصلاحات لازم در این قرارداد که محورهای متفاوتی از جمله نوع قیمتگذاری را در بر می گیرد، رعایت گردد.

این عضو کابینه دوازدهم در حاشیه عقد این تفاهمنامه به فرصت مطالعاتی 6 ماهه شرکت گازپروم روسیه برای پروژه تکمیل و فراوری پروژه ال. ان. جی هم اشاره نمود و گفت: این شرکت چه در قالب احداث خط لوله و چه در خصوص احداث واحدهای ال ان جی، برنامه های خود را پیش بینی نموده است.

اما آنچه فارغ از هر تفاهمنامه ای با هر شرکتی، باید مد نظر داشت اولویت تعریف آن پروژه است. به این معنا که آیا پروژه مطرح شده برای مطالعه، تفاهمنامه یا حتی عقد قرارداد، برای کشور منافع بلندمدتی را تامین می نماید یا خیر. موشکافی این موضوع احتیاجمند نگاه بین المللی است.

خط لوله؛ اولویت نخست

طبق آنالیز های مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، اولویت کشور در بخش تجارت گاز، پس از تامین احتیاج داخل، صادرات نخست به وسیله خط لوله و سپس به صورت ال. ان. جی و البته با توجیه پذیری کامل است. به این ترتیب، با شناسایی امتیازهای موجود برای تزریق سرمایه می توانیم سرمایه موجود اعم از داخلی یا خارجی را به سمتی هدایت کنیم که بیشترین بهره وری حاصل گردد. این موضوع البته در حوزه صادرات گاز نیز، قابل اجرا است. به خصوص در خصوص پروژه هایی از جمله صادرات گاز به پاکستان که سالها است بی نتیجه باقی مانده و در برهه های زمانی مختلف بین مسئولان، پاسکاری می گردد.

همچنین اگر از اجرای صحیح قرارداد کرسنت هم بگذریم، به طور قطع نمی توان از صادرات گاز به کویت که فاصله چندانی هم با ایران ندارد، گذشت. البته برآیند فعالیت های دوره نخست دولت حسن روحانی در زمینه تامین احتیاج داخل و همچنین صادرات گاز به عراق، کارنامه قابل قبولی است؛ هر چند که انتقاداتی نیز وجود دارد.

در همین حال خبرگزاری بلومبرگ خبری منتشر کرد مبنی بر اینکه شرکت پترولیوم کویت، قراردادی را با شرکت رویال داچ شل برای واردات گاز ال ان جی به مدت 15 سال امضاء نموده است که هدف از امضای این قرارداد، یاری به تامین گاز ال ان جی به دنبال افزایش تقاضای انرژی داخلی در کویت است.

این قرارداد در حالی منعقد می گردد که فاصله ایران از شهر اهواز تا این کشور تقریبا 330 کیلومتر است. حال به صرفه بودن نرخ گاز صادراتی ایران ضمن تامین پایدار بلند مدت آن را نیز، باید به این نزدیکی فاصله افزود.

راه چاره کشورهای مختلف برای تامین گاز

علی حسینی، کارشناس حوزه تجارت گاز در مصاحبه با وبلاگ طفره با بیان اینکه اولویت همه کشورها در تامین گاز مورد احتیاج، اول تامین از فراوری داخل بعد خط لوله و بعد ال ان جی است، گفت: به طور مثال، تنها گزینه برای واردات گاز به وسیله خط لوله برای امارات و عمان، قطر بوده که خط لوله دلفین را احداث نموده و به وسیله آن، سالانه 20 میلیارد متر مکعب گاز وارد می نمایند. سپس برای تامین بیشتر و تنوع بخشی به مبادی وارداتی خود وارد مذاکره با ایران شدند و قرارداد کرسنت شکل گرفت که متاسفانه ابتر ماند.

وی ادامه داد: وزیر نفت کویت چندی پیش خاطرنشان کرد که مذاکره با عراق بر سر معین قیمت گاز صادراتی از این کشور، در مراحل پایانی است. هر چند که کویت این میزان گاز را در قبال جبران خسارت صدام به این کشور، طلب نموده است؛ اما همین موضوع، نشان از احتیاج کویت به گاز دارد. فرصتی که می تواند برای ایران نیز مغتنم شمرده گردد.

این کارشناس گازی با اشاره به اینکه امریکا نیز نخست به وسیله خط لوله به کانادا و مکزیک تبادل گاز داشت، سپس وارد بازار ال ان جی شد، افزود: ایران همچنان ظرفیت های خالی قابل توجهی برای صادرات گاز به وسیله خط لوله دارد در حالی که طی یک اقدام ناگهانی، اقدام به فروش گاز به شرکتی نروژی کرد که البته نمی توان آن را حتی به منزله ورود کشور به بازار ال ان جی کرد.

طبق گفته حسینی، اروپا ظرفیت زیادی برای خرید ال ان جی دارد؛ اما همچنان به وسیله روسیه گاز را به وسیله خط لوله وارد می نماید. درباره چین نیز وضعیت به همین نحو است. چین سه خط لوله از ترکمنستان به طول 5000 کیلومتر احداث کرد و سپس اقدام به واردات گاز به شکل ال ان جی نمود.

فقدان استراتژی، سنگی در کفش تجارت گاز

به گزارش وبلاگ طفره، هر چند که طی مدت اخیر میزان گازرسانی شهری و روستایی کشور و همچنین تامین سوخت گازی نیروگاه ها و پتروشیمی ها رشد چشمگیری داشته است، اما انتظار می رود وزارت نفت و در راس آن شرکت ملی گاز، استراتژی کارآمد و دقیق تری در راستای توسعه تجارت گازی ایران در منطقه ارائه دهد؛ چراکه ایران به طور طبیعی، از امتیاز بالایی در ارتباط با کشیدگی در طول و عرض های جغرافیایی بهره مند است که امکان صادرات به اقصی نقاط منطقه را تسهیل می نماید.